امید 
استخرهای سرباز اساسا در طول روز نیازی به استفاده از تاسیسات روشنایی ندارند. بنابرای صرفا در هنگام شب است که باید روشنایی کافی در داخل استخر، اطراف و مسیر عبور شنا وجود داشته باشد. اما در استخرهای سرپوشیده ماجرا کمی متفاوت است. چراکه در آنها متناسب با نوع معماری ساختمان، برای تامین روشنایی فضای داخل در طول روز می توان از نور طبیعی تاسیسات روشنایی با ترکیبی از آنها استفاده کرد. برای اوقات شب نیز تنها گزینه همان تاسیسات روشنایی است.
تأمین روشنایی استخرهای سرپوشیده
بخش عمده ای از روشنایی مورد نیاز استخرهای سرپوشیده در طول روز را میتوان با استفاده از تور طبیعی تامین کرد. در سالهای اخیر با افزایش هزینه انرژی مصرفی، توجه بسیاری از طراحان به بهره گیری هرچه بیشتر از نور خورشید برای روشن کردن ساختمان در طول روز معطوف شده است که در بخش معماری و سازه به روش های مختلف آن اشاره شد.
تمامی استخرهای سرپوشیده که نور طبیعی برای روشن کردن فضای داخل آنها کافی نیست یا استخرهایی سرپوشیده یا سربازی که در هنگام شب مورد استفاده قرار می گیرند باید مجهز به تاسیسات روشنایی مناسبی باشند که استخر و فضای پیرامون آن شامل کاسه استخر، کف، جداره ها، نرده های محافظ، فضای پیرامون استخر، مسیرهای عبور و غیره را به خوبی و بدون ایجاد نور خیره کننده و آزاردهنده روشن کند.
علاوه بر نور طبیعی، استخرهای سرپوشیده نیز مانند تمامی فضاهای بسته نیازمند تاسیسات روشنایی مناسب هستند. برای استفاده از استخرها در هنگام شب، به کارگیری تاسیسات روشنایی مناسب اجتناب ناپذیر است. ضرورت به کارگیری تاسیسات روشنایی و تامین شدت روشنایی کافی در محوطه استخرها هم به لحاظ حفظ ایمنی شناگران و هم به لحاظ بهبود شرایط آسایش افراد در فضای داخل و بهبود جلوه ظاهری استخر ضروری است. البته در کاربردهایی مانند استخرهای قهرمانی در سطح بین المللی مساله بسیار مهم تر است.
شدت روشنایی در موتورخانه استخرها در کف موتورخانه نیز باید lux 320 باشد. در برخی دیگر از کدها نیز حداقل مقدار شدت روشنایی موتورخانه استخر بر روی سطوح تجهیزات، کنترل کننده ها و کلیدها lux 215 اعلام شده است.
روشنایی در استخرهای سرپوشیده خانگی
برای استخرهای سرپوشیده خانگی که افراد صرفا برای تفریح و استراحت از آنها استفاده کنند، توجه طراح بیشتر به جنبه های تزیینی، زیبایی و آرامش بخش بودن محیط داخل معطوف می شود. در چنین کاربردهایی، توجه طراح نه بر تامین شدت روشنایی بلکه بر جنبه های نورپردازی استخر متمرکز می شود. در اکثر استانداردها برای این رده از استخرها، حداقل مقدار شدت روشنایی به عنوان یک الزام مطرح نشده است، بلکه صرفا حفظ ایمنی شناگران و جلوگیری از به خطر افتادن جان آنها مورد اشاره قرار گرفته است. در این استخرها میتوان از همان معیارهای استخرهای سرپوشیده عمومی یا سایر فضاهای سرپوشیده داخل ساختمان برای روشن کردن استخر استفاده کرد.
روشنایی در استخرهای سرپوشیده عمومی
تقریبا بر مبنای تمامی کدها و آیین نامه های اجرایی، در تمامی استخرهای عمومی و تفریحی که مجاز به فعالیت پس از غروب آفتاب هستند. استخر باید مجهز به چراغهای زیرآبی یا چراغهای مناسبی در فضای پیرامون یا هر دوی آنها باشد، به طوری که تمام قسمت های کاسه استخر ومعابر پیرامون آن به وضوح برای تمامی افراد قابل رویت باشد.
شدت روشنایی در سطح آب و حاشیه پیرامون کاسه استخر در استخرهای عمومی و تفریحی معمولا بین lux215-540است که برای تامین شدت روشنایی یاد شده می توان از انواع چراغ های آویز و زیرآبی با رنگهای مختلف استفاده کرد.
روشنایی در استخرهای قهرمانی
تامین روشنایی موردنیاز به ویژه در استخرهای قهرمانی و استخرهای ویژه برگزاری مسابقات المپیک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مساله دیگری که در استخرهای قهرمانی با پوشش تلویزیونی وجود دارد، تامین شدت روشنایی مناسب برای فیلمبرداری از رقابتهاست. برای دستیابی به این هدف، شدت روشنایی سالن استخر باید برای تیم فیلمبرداری مناسب باشد و امکان فیلمبرداری به صورت ۳۶۰ بدون ایجاد سایه وجود داشته باشد.
برمبنای استاندارد فدراسیون جهانی شنا (FINA)، حداقل شدت روشنایی در فاصله ( Im (3.28ft بالاتر از روی س طح آب استخر برای رقابت های بین المللی و المپیک بایدlux 500 باشد. برای استخرهای قهرمانی، شامل استخرهای مسابقات شنا و استخرهای برگزاری بازی های آبی مانند واترپولو که برای رقابت های بین المللی مورد استفاده قرار می گیرند، شدت نور اختصاصی در محدوده سکوی شروع، مرز زمین مسابقه و نقطه پایان نباید از lux 600 کمتر باشد. برای استخرهای ویژه مسابقات المپیک نیز به دلیل اهمیت داوری، فیلمبرداری و غیره شدت روشنایی اختصاصی کاسه استخر در فاصله قائم (۱m (3.28ftاز سطح آب نباید از lun 1500 کمتر باشد.
بر مبنای استاندارد ۱۲۱۹۳ EN مقادیر توصیه شده شدت روشنایی برای استخرهای سرپوشیده بدون در نظر گرفتن الزامات پوشش تلویزیونی در جدول (۶) ارایه شده است. این مقادیر با این پیش فرض تعیین شده که رقابتها تحت پوشش تلویزیونی قرار نمی گیرد.
طبق دسته بندی صورت گرفته در استاندارد اروپایی EN استخرهای کلاس یک، دو و سه به صورت زیر مشخص میشوند:
- استخرهای کلاس یک: استخرهای ویژه برگزاری رقابتهای رده بزرگسالان در سطح ملی و بین المللی که معمولا پذیرای تعداد بسیاری از تماشاگران هستند.
- استخرهای کلاس دو: استخرهای ویژه برگزاری رقابت های جوانان در سطح منطقه ای و محلی که معمولا پذیرای تعداد متوسطی از تماشاگران هستند.
- استخرهای کلاس سه: استخرهای ویژه برگزاری مسابقات نوجوان و استخرهای تفریحی که معمولا تعداد اندکی تماشاگر دارند.
روشنایی در استخرهای سرباز
روشنایی موردنیاز استخرهای سرباز را میتوان با استفاده از تاسیسات روشنایی هوایی یا دیواری تامین کرد. مقادیر توصیه شده شدت روشنایی برای استخرهای سرباز بدون در نظر گرفتن الزامات پوشش تلویزیونی بر مبنای استاندارد EN12193 در جدول (۷) ارایه شده است.
جانمایی تاسیسات روشنایی: جانمایی و جهت گیری تاسیسات روشنایی در استخرهای قهرمانی باید به گونه ای باشد که از تابش مستقیم نور به سمت داوران، جایگاه تماشاگران و شناگران جلوگیری شود. برای مثال در استخرهای ویژه مسابقات واترپولو جهت گیری چراغها نباید مستقیما بر روی دروازه ها باشد. چرا که امکان خیره شدن چشم بازیکنان را افزایش می دهد.
مشکلاتی مانند بازتاب خیره کننده نور در صورت استفاده از تاسیسات روشنایی نیز وجود خواهد داشت که بخش عمده ای از آن را میتوان با استقرار تاسیسات روشنایی در محلهای مناسب و جهت گیری صحیح آنها برطرف کرد. البته در استخرها تلاطم سطح آب با زاویه۲۰+ همواره وجود دارد که این مساله موجب می شود سطح آب در کاسه استخر همانند یک سطح صیقلی عمل می کند که دایما در حال حرکت است. بنابراین کنترل بازتاب نور در سالن استخرها بسیار دشوار است.
استفاده از چراغ های آویز در قسمت فوقانی کاسه استخر به ویژه در استخرهای قهرمانی اهمیت زیادی دارد. رعایت این نکته به ویژه در استخرهایی که مجهز به چراغ های زیر آبی نیستند، اهمیت دوچندان دارد. به این ترتیب می توان شدت نور موردنیاز در زیر آب را به بهترین شکل بااستفاده از چراغ های آویز تامین کرد.
شدت نور در فاصله ( ۰٫۳m (it زیر سطح آب به پنجاه درصد شدت نور در سطح آب کاهش می یابد. در عمق (۶۷۸) Im . 1.82 شدت روشنایی تقریبا به ده درصد شدت روشنایی در سطح آب کاهش می یابد. بنابراین جهت گیری تاسیسات روشنایی درست به سمت کاسه استخر موجب می شود نور آنها بیشترین نفوذ را در آب داشته و شدت روشنایی در عمق آب نیز تامین شود.
البته بهتر است تاسیسات روشنایی استخرهای سرپوشیده مستقیما در قسمت فوقانی کاسه استخر نصب نشوند، چراکه دسترسی به آنها برای تعمیر و نگهداری دشوار است. همچنین حباب این دسته از تاسیسات روشنایی دایما در معرض رطوبت متصاعد شده از کاسه استخر قرار دارد که این مساله عمر مفید آنها را به میزان زیادی کاهش می دهد.
استفاده از چراغ های زیرآبی در بعضی از استانداردها و کدها به ویژه برای استخرهای قهرمانی الزامی است. این چراغ ها به ویژه در رقابتهای شنا نقش موثری در تامین روشنایی زیر آب و افزایش وضوح زیر آب دارند. اما مهم ترین کاربرد چراغ های زیرایی روشن کردن زیر آب نیست. بلکه مهمترین کاربرد آنها کاهش و حتا گاهی از بین بردن کامل مشکلاتی مانند بازتاب شدید نور است.
